1979 dogumlu Raphaël Grisey, Berlin’de yasiyor. Grisey, bellek, mimari, göç ve tarim siyasetini ele almak için film, editoryal ve fotograf çalismalarini kullanir (Prvi Deo, Red Star 2006 with F. Lazar; Cooperative, 2008; The Exchange of Perspectives ; Minhocão, 2011; Amor e Progresso, 2014; Remanescentes 2015 filmleri gibi).
Bouba Touré (1948-2022) Paris’te ve Somankidi Coura, Mali’de yasadi. 1965’ten itibaren Fransa’da Fuaye Pinel’de yasadi ve 1969’a kadar Chausson metal fabrikasinda çalisti. Vincennes Üniversitesi’nde okudu ve Cinema 14 Juillet ve Paris L’entrepôt’ta makinistlik yapti. 1970’lerden beri fotografçi, Fransa ve Mali’deki göçmen isçi ve köylülerin yasamlarini ve mücadelelerini belgeledi. Touré, 1977’de Co-op of Somankidi Coura’yi kurdu. 2015’te Notre case est à Saint Denis, Xérographes Publishers kitabini yayinladi. Touré, 1980’lerden bu yana dernek ve fuaye çevrelerinde ve daha yakin zamanda sanat kurumlarinda eserler sergiledi ve konusmalar yapti. Fotograf çalismalari, Bamako Encounters 2019’da ve 2022’de Hamburg Fotograf Trienali’nde diger yerler arasinda sunuldu.
2006’dan beri Touré ve Grisey, 2015’ten beri Generative Archive olan Sowing Somankidi Coura adiyla ortak projelerde birlikte çalisti. Çalismalari Kàddu Yaraax Festival (SN), Kunsthall Trondheim (NO), Savvy Contemporary, HKW, NBK ( DE), Den Fries (DK), 9. Contour Biennale (BE), PAV (IT), Un Lieu pour Respirer, Centre Pompidou (FR), Dhaka Art Summit (BD), Open Justice (CA) ve Konsthall Göteborg’da (SE) gösterildi. Uzun metrajli filmleri Xarassi Xanne-Crossing Voices, 2022’de Festival du Réel’de ve Toronto Hotdocs Festivali’nde ödül aldi.
RAPHAËL GRISEY & BOUBA TOURÉ
ALMANYA FRANSA / MALI
Somankidi Coura, Üretken bir arsiv, 2015’ten beri devam ediyor.
Karisik materyal, yerlestirme, degisken boyutlar
Somakidi Coura’yi Ekmek: Üretken Bir Arsiv, Raphaël Grisey ve Bouba Touré tarafindan gerçeklestirilen uzun vadeli bir arastirma girisimidir. Arastirma; 1973’teki Sahel’de yasanan kuraklik sonrasi Fransa’da yasamaya baslayan bir grup Afrikali eski göçmen isçi ve aktivist tarafindan 1977’de Mali’de kurulan bir kooperatif olan Somankidi Coura’nin permakültürleri ve arsivlerine odaklanmaktadir. Arastirmada bahsi geçen bu kooperatifle ayni adi tasiyan çalisma Somakidi Coura; bir film yapimi ve kolektif bakim pratigi araciligiyla güçlendirme anlatilarinin ve köylü ittifaklarinin artikülasyonuna odaklaniyor. Çesitli görüntü sirkülasyonu modlarini efektif bir sekilde kullanan bu çalisma; erozyon, kararlilik, ulusal göç yönetimi politikalarina ve neo-sömürgeci tarima dayali sanayilerin patent alma egilimleri gibi güçlere direnmeyi amaçliyor.
Enstalasyonda sunulan militan görsel denemeler, film, arsivleme, yayin, atölye ve tiyatro pratkleri araciligiyla, kurtulus anlatilarinin, çogulculugun öneminin ve köylü ittifaklarinin dile getirilmesine dahil oluyor.
Projenin amaci, göç ve kalkinma politikalarinin özellestirilmesi ve sömürgesizlestirilmesidir. Bouba Touré ‘nin, kooperatifin kurulusunun ilk asamalarini belgeleyen fotograflarini içeren yerlestirme, Avrupa’da sömürgesizlestirmeden hemen sonra bir göçmen isçi kusaginin hikayesini anlatir. Kuzey-güney iliskilerini tersine çevirirken göçmenlik tarihinin pasif bir öznesi oldugu fikrine meydan okuyan ve kanonik olmayan, bir tarih yazimini temsil ediyor.
Traana – Geçici Göçmen, 2017.
Raphaël Grisey, Káddu Yaraax ve Bouba Touré.Film, 26 dakika.
Kàddu Yaraax, Archive Kabinett, Norveç Sanatsal Arastirma Programi, NTNU tarafindan desteklenmistir.
Traana’nin tiyatro senaryosu 1977’den sonra, Bouba Touré ve Fransa’daki Afrikali Isçiler Kültür Dernegi’nin diger 13 üyesinin Bati Afrika’ya yeniden yerlesmeye karar vermelerinden sonra yazilmistir. Bir kooperatif modelini ve bölgedeki ana gelir kaynagi olan yeni permakültür tekniklerini tesvik etmek, degersiz tarim teknolojilerini ve uygulamalarini yeniden gözden geçirmek için Senegal Nehri (kuzeye yogun göç veren bir bölge) boyunca yerlestiler. Oyun, kirsaldan kente, kentten Avrupa’ya olan göçün hikayesini anlatiyor. 60’lar ve 70’lerdeki bu göç hikayesi, Senegal ve Mali’deki kurtulus hareketlerinin, bagimsizliktan sonra köylüler için yeni-sömürge kosullarini degistirmedeki basarisizligina isaret ediyor. Traana’nin Raphaël Grisey Kàddu Yaraax tarafindan, 1990’lardan beri var olan Ezilenler Tiyatrosu yöntemiyle uyarlanmasi, Yaraax’tan veya Dakar’in diger banliyölerinden gelen 8 oyuncu ile 10 günlük bir atölye çalismasinin sonucudur. Yaraax balikçilarinin çogu, 90’li yillarda Ispanya’ya göç etmek isteyenler için yön bulma becerilerini ve devasa kayiklarini kullanarak kaçakçi olmuslardir.
Moussa Kalamou, Cheikh Ndiaye, Meme Bassene, Pape Sidy Sy, Mamekagne Diatta, Yacine Diop, Masseye Ndiaye, Dame Hane ile birlikte
Kameraman: Raphaël Grisey
Ses: Jochen Jezussek
Yönetici yapimcilar: Leity Kane, Diol Mouhamadou
Seydou Ndiaye, Chiara Figone, Diol Mouhamadou’ya tesekkürler
Somankidi Coura, 1977–2015.
Bouba Touré, fotograf, 70 cm x 110 cm
Eser adini Senegal Nehri boyunca Mali’nin Kayes bölgesinde ACTAF’in (Fransa Afrikali Isçiler Kültür Dernegi) olusumunu belgeleyen bir fotograf seçkisidir. Adini 17 Ocak 1977’de Somankidi Köyü yakinlarinda kurulan Somankidi Coura Tarim Kooperatifi’nden alir. Bouba Touré, 1960’larin sonlarinda Fransa’da göçmen isçilerin yasam kosullarini belgelemek için fotograf çekmeye basladi. 1980’lerden itibaren, slayt gösterileri ve hikaye anlatimi ile Parisli göçmen isçi barinma fuayelerinde Somankidi Coura’yi kapsamli bir sekilde tanitti.
Kesisen Sesler, 2022.
Raphaël Grisey ve Bouba Touré. Film, 123 dakika.
CNAP Image / Mouvement, Norwegian Artistic Research Program, NTNU Trondheim,
9th Contour Biennale, HKW – Anthropocene Curriculum, Fondation des artistes,
Parco Arte Vivente, Région Ile-de-France tarafindan desteklenmistir, ARTE France – La Lucarne isbirligiyle.
Nadir bulunan sinema, fotograf ve ses arsivlerini içeren Xaraasi Xanne (Kesisen Sesler), 1977’de Mali’de, Fransa’daki isçi konutlarinda yasayan, Bati Afrikali göçmenler tarafindan kurulan tarim kooperatifi, Somankidi Coura’nin olaganüstü maceralarini anlatiyor. Sahel bölgesine yapilan bu ütopik dönüsün hikayesi, 1970’lerden günümüze ekolojik ve dekolonyal zorluklari, tarimsal uygulamalarin çatismalarini dolambaçli bir yol izleyerek ele aliyor. Hareketin en önemli aktörlerinden biri olan Bouba Touré, bu hikade, Fransa ve Mali’deki çiftçilerle, göçmen isçilerin yillarca süren mücadelelerini belgeleyen kisisel arsivinin derinliklerine dalar. Film ayni zamanda diyaloglar ve aktarimlara, dostluklar ve sinematik cografyalara da deginir. Touré ve manevi oglu Raphaël Grisey’nin hikayesinin yani sira, Sidney Sokhona ve Med Hondo gibi militan yönetmenlerin hayatlarindan kesitler sunan film, Bouba Touré’nin anlatimina eslik eden farkli sesler, unutulmus bir hatirayi elektronik bir hikaye anlaticisi tarafindan olasi bir gelecege dogru yönlendiriyor.
